Met het hoogste recyclingpercentage van asfalt binnen de EU loopt Nederland voorop in het realiseren van circulariteit binnen de wegenbouw. De Nederlandse wegenbouw doet dan ook haar uiterste best om de milieu-impact te verlagen. Toch blijft de uitdaging om tegen 2030 volledig circulair te opereren enorm. Dit artikel bespreekt vier innovaties die bijdragen aan het behalen van dit ambitieuze doel en helpen de milieu-impact van de wegenbouw verkleinen: duurzame wegmarkeringen, Glasphalt, Roof2Road en de eerste ‘schone’ asfaltcentrale in Nederland. Hoewel de innovaties zich in verschillende ontwikkelingsfasen bevinden, hebben ze allemaal het potentieel om op grotere schaal te worden toegepast.

1. Elektrische wegmarkeringen: Schoner en stiller werken op de weg

De Provincie Utrecht heeft duurzaamheid hoog op de agenda staan. Dit werd duidelijk toen zij in 2023 aankondigde nieuwe stappen te willen zetten in de reductie van CO₂-uitstoot bij wegwerkzaamheden. Dit bood kansen voor innovatieve spelers, zoals Track Line, dat een volledig elektrische ketel ontwikkelde voor het aanbrengen van thermoplastische wegmarkeringen zonder gebruik van fossiele brandstoffen.

Traditioneel wordt thermoplast verhit met gas- of dieselgestookte branders tot temperaturen boven de 180 graden Celsius. Dit proces gaat gepaard met aanzienlijke uitstoot en lawaai. De innovatie van Track Line maakt hier een einde aan: het materiaal wordt nu volledig elektrisch verwarmd. De benodigde stroom komt deels van zonnepanelen die op het dak van de vrachtwagen zijn gemonteerd, waardoor tot 15% van de energie onderweg wordt opgewekt. Dit verlaagt niet alleen de uitstoot, maar maakt het proces ook stiller—een voordeel voor zowel wegwerkers als omwonenden.

De eerste toepassing van de elektrische ketel vond plaats op 17 oktober 2023 op de N238 in Huis ter Heide. Volgens Jan-Reint Vink, bedrijfsleider bij Track Line, was dit een trots moment dat de deur opende naar bredere toepassing. Inmiddels wordt de innovatie niet alleen in Utrecht, maar ook landelijk ingezet bij andere wegprojecten. De ketel wordt ’s nachts via het stroomnet voorverwarmd en blijft op temperatuur dankzij een batterij in de vrachtwagen. Dankzij de combinatie van innovatie en praktijkervaring heeft Track Line haar ambities verder uitgebreid: het volledige wagenpark zal stapsgewijs worden uitgerust met elektrische ketels.

Afbeelding 2. De elektrische ketel van Track Line in actie (bron: ATW)

2. Glasphalt: Langere levensduur door glasvezelwapening

Een weg die langer meegaat betekent minder onderhoud, lagere kosten en een kleinere ecologische voetafdruk. Dat is precies wat S&P Reinforcement Benelux wil bereiken met Glasphalt, een voorgebitumineerde glasvezelwapening die scheurvorming in asfalt tegengaat. Glasphalt bestaat uit flexibele glasvezelmatten die eenvoudig in het asfalt worden geïntegreerd. “De flexibiliteit van de matten zorgt ervoor dat ze zich perfect aanpassen aan de ondergrond,” legt Ton van Loef, adviseur Techniek & Commercie bij S&P, uit. “Deze vormbaarheid is vooral handig bij bochten en variërende wegprofielen. Hierdoor is de toepassing breed inzetbaar.” Het resultaat is een aanzienlijke vertraging van scheurvorming, vooral op zwaarbelaste wegen zoals snelwegen en bruggen.

Een belangrijk voordeel is de snelheid waarmee Glasphalt kan worden aangebracht: gemiddeld 1.000 tot 1.500 m² per uur. Dit verkort de tijd dat wegen afgesloten moeten blijven. Het beperkt niet alleen de verkeershinder, maar vermindert ook de CO₂-uitstoot door omleidingen. In het project Zeeburgerbrug combineerde BAM de glasvezelwapening met LEAB-asfalt (Laag Energie Asfalt Beton). Dit asfalt wordt geproduceerd met minder energie en bevat voor 50% gerecycled asfalt. De combinatie verhoogt niet alleen de duurzaamheid van het wegdek, maar maakt het ook circulair.

Afbeelding 3. Het aanbrengen van Glasphalt in het wegdek (bron: GWW Bouwmat).

Volgens Harco Pieterse, regiotechnoloog bij BAM, biedt Glasphalt duidelijke voordelen op zowel technisch als duurzaamheidsvlak. De glasvezelmatten zorgen voor een optimale hechting tussen de asfaltlagen en vergroten de sterkte van het wegdek aanzienlijk. “Het bewezen circulaire karakter van Glasphalt sluit perfect aan bij onze duurzaamheidsambities,” aldus Pieterse. Door innovaties zoals deze wordt de levensduur van asfalt verlengd en wordt onderhoud uitgesteld. Dit is niet alleen economisch gunstig, maar levert ook een positieve bijdrage aan het milieu.

3. Roof2Road: Van dak naar wegdek

Een circulaire economie begint bij slimme manieren om reststromen te hergebruiken. Dit principe staat centraal bij Roof2Road (R2R), een asfaltmengsel waarin bitumineuze dakbedekking een nieuw leven krijgt als onderdeel van wegdek. Door 1% tot 2,5% R2R PMB bitumengranulaat toe te voegen aan één ton asfalt wordt ongeveer tot 25% van de bitumen in de weg circulair vervangen. Dit levert R2R een CO2-besparing van minimaal 30.000.000 kg per jaar op. Op de dijk tussen Tiel en Waardenburg, waar bouwcombinatie Mekante Diek (Ploegam, Dura Vermeer en Van Oord) werkt aan de dijkversterking, vormt Roof2Road (R2R) een essentieel onderdeel van de duurzame aanpak. De dijk wordt over een lengte van 20 kilometer volledig bedekt met circulair asfalt.

Gerben Bijker, directeur van Roof2Road, benadrukt het belang van bitumen als waardevolle grondstof: “Moderne dakbedekking is rijk aan bitumen, een essentiële component van asfalt. Door dit materiaal te recyclen behouden we niet alleen de kwaliteit, maar besparen we ook op nieuwe fossiele grondstoffen zoals olie.” Het recyclingproces is volledig in eigen beheer, van dakinspectie tot eindproduct, wat zorgt voor consistente kwaliteit.

Maar wat is het effect van R2R? Door 1% tot 2,5% R2R PMB bitumengranulaat toe te voegen aan 1 ton asfalt wordt ongeveer tot 25% van de bitumen in de weg circulair vervangen. Dit levert R2R een CO2-besparing van minimaal 30.000.000 kg per jaar op. Dankzij de certificering via het CROW Asfaltkwaliteitsloket kunnen opdrachtgevers kiezen voor Roof2Road asfalt waarin 50% tot 100% van de bitumen circulair is. Dit biedt flexibiliteit en maakt het mogelijk om duurzaamheidsdoelstellingen te halen zonder in te boeten op prestaties. “De stijgende kosten van olie en andere grondstoffen maken hergebruik steeds belangrijker,” aldus Bijker. Door het circulair inzetten van bitumen wordt een waardevolle bijdrage geleverd aan de strategische grondstoffenvoorziening en een toekomstbestendige infrastructuur.

Afbeelding 3. Een rol van Roof2Road (bron: Creators).

Het derde nadeel is de benodigde infrastructuur. Het netwerk van waterstoftankstations in Nederland is nog in ontwikkeling. Dit betekent dat bouwlocaties vaak ver verwijderd zijn van een geschikt tankstation. Het transport van waterstof naar bouwplaatsen is ingewikkeld en vereist speciale tankwagens of opslagfaciliteiten. Het opzetten van een uitgebreid netwerk van tankstations en opslag faciliteiten brengt hoge kosten met zich mee. Dit vormt een extra obstakel voor bedrijven die op de korte termijn willen overstappen naar waterstof.

4. De eerste ‘schone’ asfaltcentrale in Nederland

Met de opening van de eerste ‘schone’ asfaltcentrale heeft Van Gelder een belangrijke stap gezet richting schonere productieprocessen in de wegenbouw. De centrale in Nijkerk werd officieel geopend door koning Willem-Alexander en is het resultaat van een investering van 30 miljoen euro. De modulaire installatie, gebouwd door het Zwitserse bouwbedrijf Ammann, kan jaarlijks 450.000 ton gerecycled asfalt produceren. Dit is goed voor 7% van de Nederlandse markt.

Wat de centrale uniek maakt, is de combinatie van lagere productietemperaturen (140°C in plaats van de gebruikelijke 180°C) en geavanceerde emissiefilters die schadelijke stoffen minimaliseren. Dankzij deze innovaties ontstaat er geen penetrante bitumengeur en worden de CO₂-uitstoot en emissies van gevaarlijke stoffen aanzienlijk verminderd. Daarnaast maakt de centrale gebruik van biobased toevoegingen, zoals lijnzaadolie, om nieuw asfalt te produceren zonder grote hoeveelheden fossiele grondstoffen. Het modulaire ontwerp van de fabriek is een technisch hoogstandje. Mocht er in de toekomst een betere productietechniek of schonere brandstof, zoals waterstof, beschikbaar komen, dan kan Van Gelder de centrale snel aanpassen.

Leendert Ripping, bedrijfsleider bij Van Gelder Civiel, benadrukt het belang van voldoende gerecycled asfaltgranulaat. “Een groot deel van het oude asfalt kan worden hergebruikt, maar goede documentatie over wat er precies in zit is essentieel,” legt hij uit. Door zorgvuldig te plannen en te onderzoeken welke materialen geschikt zijn, zorgt de centrale ervoor dat freesasfalt een tweede of zelfs derde leven krijgt in nieuwe wegen.

Afbeelding 4. Willem-Alexander krijgt een rondleiding tijdens de opening van de nieuwe asfaltcentrale (bron: ANP).

Conclusie: de weg naar een groenere toekomst

De besproken innovaties—elektrische wegmarkeringen, Glasphalt, Roof2Road en de schone asfaltcentrale—laten zien dat de wegenbouwsector midden in een duurzame transitie zit. De noodzaak om de CO₂-uitstoot te verlagen, materialen circulair te gebruiken en energie-efficiënt te werken, is niet langer een toekomstvisie, maar een actieplan voor nu.

Deze initiatieven vormen een blauwdruk voor een circulaire wegenbouwsector waarin duurzaamheid de norm is. Samenwerking tussen het bedrijfsleven, opdrachtgevers en overheden is daarbij cruciaal om schaalvergroting te realiseren. Met de juiste ondersteuning, voortdurende innovatie en een duidelijke keuze voor duurzaamheid kan de wegenbouwsector een wereld creëren die geschikt is voor ons én voor de generaties die nog komen.